A LÂMPADA DO CAMINHO À ILUMINAÇÃO
༄༅། །བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་སྒྲོན་མ་བཞགས་སོ།
– Bodhipathapradipam –
De Atisha Dipankara Shrijnana
Texto de Raiz
༄༅། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། བོ་དྷི་པཱ་ཐ་བྲ་དི་པོ། Título em sânscrito: Bodhipathapradipam[1]
༄༅། བོད་སྐད་དུ། བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་སྒྲོན་མ། Título em tibetano: Byang chub lam gyi sgron ma
༄༅། །བྱུང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུརགྱུར་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
Homenagem ao Bodhisattva, o jovem Manjushri.
1.དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་དག་དང་དེ་འི་ཆོས་དང་། །དགེ་འདུན་རྣམས་ལ་གུས་པ་ཆེན་པོས་ཕྱག་བྱས་ཏེ།
།སློབ་མ་བཟང་པོ་བྱང་ཆུབ་འོད་ཀྱིས་བསྐུལ་གྱུར་པས། །བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་སྒྲོན་མ་རབ་ཏུ་གསལ་བར་བྱ།
Eu presto homenagem com grande respeito aos Vitoriosos dos três tempos,
Aos seus ensinamentos e àqueles que aspiram à virtude.
Exortado pelo bom discípulo Jangcthub Ö
Eu farei brilhar a lâmpada do caminho à iluminação.
2.ཆུང་ངུ་འབྲིང་དང་མཆོག་གྱུར་པས། །སྐྱེས་བུ་གསུམ་དུ་ཤེས་པར་གྱི་
དེ་དག་མཚན་ཉིད་རབ་གསལ་བ། །སོ་སོའི་དབྱེ་བ་བྲི་བར་བྱ།
Entenda que existem três tipos de indivíduos,
Aqueles de capacidades pequenas, médias e supremas.
Escreverei distinguindo claramente
Suas características individuais.
3.གང་ཞིག་ཐབས་ནི་གང་དག་གིས། །འཁོར་བའི་བདེ་བ་ཙམ་དག་ལ། །
རང་ཉིད་དོན་དུ་གཉེར་བྱེད་པ། །དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མར་ཤེས། །
Aqueles que, com qualquer meio, não fazem
Nada mais que procurar os prazeres da
Existência cíclica somente para si mesmos,
São pessoas com a capacidade [mental] pequena.
4. སྲིད་པའི་བདེ་ལ་རྒྱབ་ཕྱོགས་ཤིང་། །སྡིག་པའི་ལས་ལས་ལྡོག་བདག་ཉིད། །
གང་ཞིག་རང་ཞི་ཙམ་དོན་གཉེར། །སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་འབྲིང་ཞེས་བྱ། །
Aqueles que procuram a paz somente para si mesmos,
Afastando-se dos prazeres do mundo
E evitando as ações destrutivas,
Diz-se que estes são de capacidade [mental] média.
5. རང་རྒྱུད་གཏོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །གང་ཞིག་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན།
ཡང་དག་ཟད་པར་ཀུན་ནས་འདོད། །སྐྱེས་བུ་དེ ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །
Aqueles que, mediante seu próprio sofrimento,
Verdadeiramente deseja terminar completamente
Todo o sofrimento dos outros
São indivíduos de capacidade [mental] suprema.
6. སེམས་ཅན་དམ་བ་བྱང་ཆུབ་མཆོག །འདོད་པར་གྱུར་བ་དེ་དག་ལ།
བླ་མ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ཡི། །ཡང་དག་ཐབས་ནི་བཤད་པར་བྱ། །
Para esses excelentes seres
Que desejam a Iluminação suprema,
Explicarei os métodos perfeitos
Ensinado pelos mestres espirituais.
Os versos de 7 a 18 descrevem toda a cerimônia para reforçar e afirmar a geração da mente da iluminação – bodhicitta .
7. རྫོགས་སངས་བྲིས་སྐུ་ལ་སོགས་དང་། །མཆོད་རྟེན་དམ་པ་མངོན་ཕྱོགས་ནས། །
མེ་ཏོག་བདུག་སྤོས་དངོས་པོ་དག །ཅི་འབྱོར་པ་ཡི་མཆོད་པ་བྱ། །
Ao se aproximar diante de pinturas, estátuas etc.,
Daquele completamente iluminado e
Diante de “estupas” sagradas, ofereça flores,
Incenso ou qualquer objeto material tenha.
8. ཀུན་བཟང་སྤྱོད་ལས་གསུངས་བ་ཡི། །མཆོད་པ་རྣམ་པ་བདུན་དག་ཀྱང་། །
བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་མཐར་ཐུག་པར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་དག་གིས།
Por meio da oferta em sete partes[2]
Mencionada na Prece da Nobre Conduta, [3]
Com o pensamento de nunca mais voltar atrás
Até que você alcance a iluminação definitiva…
9. དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་རབ་དད་ཅིང༌། །པུས་མོ་ལྷ་ང་སར་བཙུགས་ནས། །
ལ་མོ་སྦྱར་བ་བྱས་ནས་ནི། །དང་པོར་སྐྱབས་འགྲོ་ལན་གསུམ་བྱ། །
…com uma forte fé nas Três Jóias,
Com os joelhos tocando ao chão
E com as palmas das mãos juntas,
Tome o refugio por três vezes.
10. དེ་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །བྱམས་པའི་སེམས་ནི་སྔོན་འགྲོ་བས། །ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེ་སོགས་དང༌།
འཆེ་འཔོ་སོགས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བའི། འགྲོ་བ་མ་ལུས་ལ་བལྟས་ཏེ། །
Em seguida, começando com uma atitude [mental]
De afabilidade por todos os seres sencientes,
Considere os seres, sem nenhuma exceção,
O sofrimento nas três migrações infelizes,
O sofrimento do nascimento, morte e assim por diante.
11. སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ། ། སྡུག་བསྔལ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཚན་ལས། །འགྲོ་བ་ཐར་པར་འབད་པ་ཡིས།
།ལྡོག་པ་མེད་པར་ངན་འཆའ་བའི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པར་བྱ། །
Então, visto que você quer liberar esses seres
Do sofrimento da dor,
Do sofrimento e a causa do sofrimento,
Então, surge uma determinação imutável
De gerar a mente da iluminação [bodhicitta].
12. དེ་ལྟར་སྨོན་བའི་སེམས་དག་ནི། །བསྐྱེད་བའི་ཡོན་ཏན་གང་ཡིན་པ། །
དེ་ནི་སྡོང་བོ་བཀོད་པ་ཡི། །མདོ་ལས་བྱམས་བས་རབ་ཏུ་བཤད། །
No Sutra Ornamento de Flores[4]
Maitreya explica de maneira completa
Os benefícios de gerar
Uma mente de tal aspiração.
13. དེ་ཡི་མདོ་ཀློག་པའམ་བླ་མ་ལ་མཉན་ཏེ། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཐའ་མེད། །
རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱས་ལ་དེ་ནས་རྒྱུ་མཚན་དུ། །དེ་ལྟར་ཡང་དུ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པར་བྱ། །
Devido aos conhecimentos adquiridos mediante
A leitura deste sutra ou escutando um mestre sobre as
Infinitas qualidades da perfeita bodhicitta,
Repetidamente gere esta mente da iluminação.
14. དཔའ་སྦྱིན་གྱིས་ཞུས་མདོ་དག་པ། །འདི་ཡི་བསོད་ནམས་རབ་བསྟན་པ། །
གང་དེ་ཚིགས་སུམ་ཙམ་དུ། །མདོར་བསྡུས་འདིར་ནི་བྲི་པར་བྱ། །
A este ponto, citarei brevemente
Os três versos do Sutra Solicitado por Viradatta,[5]
Nos quais os méritos mencionados
São plenamente ilustrados.
15. བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་།།དེ་ལ་གལ་ཏེ་གཟུགས་མཆིས་ན། །
ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ཀུན་གང་སྟེ། །དེ་ནི་དེ་བས་ལྷག་པར་འགྱུར། །
Se os méritos dessa aspiração à mente da iluminação
Pudessem assumir uma forma física,
Essa preencheria completamente todo o espaço
E se expandiria muito mais além.
16. གངྒའི་བྱེ་མའི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །སངས་རྒྱས་ཞིང་རྣམས་མི་གང་གིས། །
རིན་ཆེན་དག་གིས་ཀུན་བཀང་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་མགོན་ལ་ཕུལ་བ་བས། །
Mesmo se alguém oferecesse aos protetores do universo,
Jóias em quantidades que preenchessem
Os incontáveis campos[6] de Buddha, [que são]
Comparados aos grãos de areia do Rio Ganges,
17. གང་གིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བགྱིས་ཏེ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བཏུད་ན། །
མཆོད་བ་འདི་ནི་ཁྱད་པར་འཕགས། །དེ་ལ་མཐའ་ནི་མ་མཆིས་སོ། །
Tal oferta ainda seria pequena e relação
A oferta de alguém que, com suas mãos postas,
Inclina sua própria mente rumo à iluminação,
Pois tais méritos não têm limites.
18. བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དག་བསྐྱེད་ནས་ནི། །འབད་པ་མང་པོས་ཀུན་དུ་སྤེལ་བྱ་ཞིང་། །
འདི་ནི་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་འང་དྲན་དོན་དུ། །ཇི་སྐད་བཤད་པའི་བསླང་བའང་ཡོངས་སུ་བསྲུང་། །
Tendo desenvolvido a aspiração à iluminação,
É necessário fazê-la crescer com um esforço constante.
E para recordá-la nesta e também em outras vidas,
Mantenha os preceitos corretamente, como explicados.
19. འཇུག་སེམས་བདག་ཉིད་སྡོམ་པ་མ་གཏོགས་པར། །ཡང་དག་སྨོན་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་མ་ཡིན།
རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སྨོན་པ་འཕེལ་འདོད་པས། །དེ་ཕྱིར་འབད་པས་འདི་ནི་ངེས་པར་བླང་། །
Sem receber o voto da bodhicitta de ação[7]
A aspiração correta não crescerá.
Se alguém deseja incrementar a aspiração à iluminação,
Definitivamente deve se esforçar para recebê-la.
20. སོ་སོར་ཐར་བ་རིས་བདུན་གྱི། །རྟག་ཏུ་སྡོམ་གཞན་ལྡན་བ་དང་།
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡི། །སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དུ་མིན། །
Aqueles que mantêm qualquer um dos sete tipos
Do voto de liberação individual,[8] não outros,
Possuem o [pré-requisito] ideal para
O voto do Bodhisattva.
21. སོ་སོར་ཐར་པ་རིས་བདུན་དང་། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བཤད་པ་ལ། །
ཚངས་སྤྱོད་དཔལ་ནི་མཆོག་ཡིན་ཏེ། །དགེ་སློང་སྡོམ་པ་དག་ཏུ་བཞེད། །
O Tathagata pronunciou sete tipos
Do voto de liberação individual.
O superior destes é a gloriosa conduta pura [celibato],
Referindo-se ao voto de uma pessoa plenamente ordenada.
22. བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དག་གི །ཚུལ་ཁྲིམས་ལེགས་གསུངས་ཆོ་ག་ཡིས། །
ཡང་དག་མཚན་ཉིད་ལྡན་པ་ཡི། །བླ་མ་བཟང་ལས་སྡོམ་པ་བླང་། །
De acordo com o ritual descrito
No capítulo sobre disciplina nos Estágios do Bodhisattva[9],
Receba o voto de mestre espiritual excelente
E plenamente qualificado.
23. སྡོམ་པའི་ཆོ་ག་ལ་མཁས་དང༌། །བདག་ཉིད་གང་ཞིག་སྡོམ་ལ་གནས། །
སྡོམ་པ་འབོགས་བཟོད་སྙིང་རྗེར་ལྡན། །བླ་མ་བཟང་པོར་ཤེས་པར་བྱ།།
Entenda que um mestre espiritual excelente
É uma pessoa hábil na cerimônia do voto,
Que vive de acordo com o voto e tem
A confidência e a compaixão para outorgá-lo.
24. དེ་ལ་འབད་བས་འདི་འདྲ་བའི། །གལ་ཏེ་བླ་མ་མ་རྙེད་ན། །
དེ་ལས་གཞན་པོ་མ་སྟོང་པ་ཡི། །ཆོ་ག་ཡང་དག་བཤད་པར་བྱ། །
No entanto, caso a pessoa tente, mas não possa
Encontrar um mestre espiritual assim,
Explicarei outro
Procedimento correto para receber o voto.
25. དེ་ལ་སྟོན་པ་འཇམ་པའི་དཔལ། །ཨ་བ་རཱ་ཛར་གྱུར་པ་ཡིས། །
ཇི་ལྟར་བྱུང་ཐུབ་ཐུགས་བསྐྱེད་པ། །འཇམ་དཔལ་གྱི་ནི་སངས་རྒྱས་ཞིང་། །
རྒྱུན་གྱི་མཐོ་བཤད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཁ་ན་མག་གསལ་བྲི། །
Escreverei aqui muito claramente,
Como explicado no Sutra Ornamento
Da Terra de Buddha Manjushri[10],
A maneira na qual Manjushri, muito tempo a trás.
Despertou intenção de se tornar iluminado,
Quando ele ainda era o Rei Ambaraja,
26. མགོན་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་རུ། །རྫོགས་པའི་གང་ཆུང་སམས་བསྐྱེད་ཅིང་།།
འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་མ་ལ་བུ་གཉིར། །དེ་དག་འཁོར་བ་ལས་བསྒྲལ་ལོ།།
“Na presença dos protetores”,
Desperto a intenção de alcançar a iluminação plena.
Convido todos os seres como meus hospedes
E os liberarei da existência cíclica.
27. གནོད་སེམས་ཁྲོ་བའི་སེམས་ཉིད་དང་། །སེར་སྣ་དང་ནི་ཕྲག་དོག་ཉིད། །
དེང་ནས་བཟུང་ནས་བྱང་ཆུབ་མཆོག །ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་མི་བྱའོ། །”A partir deste momento
Até o alcance da iluminação,
Não albergarei pensamentos prejudiciais,
Raiva, avareza e inveja.
28. ཚངས་བར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་བྱ་ཞིང་། །སྡིག་དཔེ་འདོད་བ་སྣང་བར་བྱ།
ཚུལ་ཁྲིམས་སྡོམ་པ་ལ་དགའ་བས། །སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་བསླབ་པར་བྱ། །
“Cultivarei a conduta pura”,
Abandonando as ações erradas e o desejo.
E com regozijo nos votos da disciplina
Treinar-me-ei em seguir os Buddhas.
29. དག་ཉིད་མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་ནི། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་སྤྲོ་ཞིང་། །
སེམས་ཅན་གཅིག་གི་རྒྱུ་ཡིས་ནི། །ཕྱི་མའི་མུ་མཐར་གནས་པར་བགྱི། །
“Não me deixarei seduzir pelos atalhos
Para alcançar a iluminação velozmente.
Mas até o final permanecerei atrás,
Para beneficiar até o único o ser.
30. ཚད་མེད་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི། །ཞིང་དག་རྣམ་པར་སྦྱང་བར་བྱ།
མིང་ནས་གཟུང་བ་བྱས་པ་དང་།ཕྱོགས་བཅུ་དག་ཏུ་རྣམ་པར་གནས། །
Purificarei incontáveis
Terras inconcebíveis,
E permanecerei nas dez direções
Para todos aqueles que clamarem pelo meu nome.
31. བདག་གི་ལུས་དང་ངག་གི་ལ། །ས་ཅད་དུ་ནི་དག་པར་བྱ།
ཡིད་ཀྱི་ལས་ཀྱང་དག་བྱ་སྟེ། །མི་དགེའི་པ་ས་རྣམས་མི་བྱའོ།
Purificarei todas [as ações] do meu corpo
E minhas formas de ações verbais.
Também purificarei as minhas ações mentais
E não farei nada que não seja virtuoso.
32. རང་གི་ལུས་ངག་སེམས་ནི་རྣམ་དག་། །འཇུག་པའི་སེམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་སྡོམ་གནས་པ། །
ཚུལ་ཁྲིམས་བསླབ་ ལ་ལེགས་བསླབས་པས། །ཚུལ་ཁྲིམས་བསླབ་པ་ཆེར་འགྱུར།
Quando aqueles que observarem o voto
Da bodhicitta de ação, treinarem bem
Nas três formas de disciplina, seu respeito por estas crescerá,
Causando a purificação do corpo, da fala e da mente.
33. དེ་བས་རྣམ་དག་རྫོགས་བྱང་ཆུབ། །སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའི་སྡོམ་དག་ནི། །
འབད་པར་བྱས་པས་རྫོགས་བྱང་ཆུབ། །ཚོགས་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། །
Portanto, por meio do esforço feito pelo Bodhisattva
Para manter o voto da iluminação pura e plena,
As acumulações para a completa iluminação
Será plenamente realizada.
34. བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་རང་བཞིན་གྱི། །ཚོགས་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡི། །
རྒྱུ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དག་། །མངོན་ཤེས་སྐྱེད་པ་ཉིད་དུ་བཞེད། །
Todos os Buddhas proclamam que a causa
Para completar as acumulações, cuja natureza é o
Mérito e a sabedoria transcendente,
É o desenvolvimento da clarividência.
35. ཇི་ལྟར་འདབ་གཤོག་མ་སྐྱེས་པའི། །བྱ་ནི་མཁའ་ལ་འདུར་མི་ནས།
དེ་བཞིན་མ་བན་ཤིས་སྟོབས་བཞི། །སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ནུས་པ་མིན།
Assim como um pássaro sem as asas
Desenvolvidas não conseguem voar pelo céu,
Aqueles sem o poder da clarividência
Não consegue trabalhar para o bem dos seres sencientes.
36. མངོན་ཤེས་ལྡན་པའི་ཉིན་མཚན་གྱི། །བསོད་ནམས་དག་ནི་གང་ཡིན་ཏེ། །
མངོན་ཤེས་དག་དང་བྲལ་གྱུར་ལ། །སྐྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །
Os méritos que alguém com clarividência[11]
Gera em um dia e uma noite,
Não podem ser gerados por um alguém sem essa poder,
Nem mesmo em uma centena de vidas.
47. མྱུར་དུ་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཚོགས། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འདོད་གྱུར་པ། །
དེས་ནི་འབད་བྱས་མངོན་ཤེས་དག །འགྲུབ་པར་འགྱུར་གྱི་ལེ་ལོས་མིན། །
Aqueles que desejam completar rapidamente
As duas acumulações para a completa iluminação
Conseguirão a clarividência
Pelo esforço, não pela preguiça.
38. ཞི་གནས་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་པས། །མངོན་ཤེས་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བས། །
དེ་ཕྱིར་ཞི་གནས་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་འབད་པར་བྱ། །
Sem o alcance da calma permanente,
A clarividência não ocorrerá.
Portanto, faça um esforço repetido
Para alcançar a calma permanente.
39. ཞི་གནས་ཡན་ལག་རྣམ་ཉམས་པས། །རབ་ཏུ་འབད་དེ་བསྒོམས་བྱས་ཀྱང་། །
ལོ་ན་སྟོང་ཕྲག་དག་གིས་ཀྱང༌། །ཏིང་འཛིན་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
Enquanto as condições para a calma permanente
For incompleta, a meditação estável
Não será realizada, mesmo que se medite
Esforçadamente por mil anos.
40. དེ་ཕྱིར་ཏིང་འཛིན་ཚིགས་ལེའུ་ལས། །གསུངས་བའི་ཡན་ལག་ལ་ལེགས་གནས། །
དམིགས་པ་གང་རུང་གཅིག་ལ་ཡང་། །ཡིད་ནི་དགེ་ལ་གཞག་པར་བྱ། །
Portanto, mantendo bem as condições mencionadas
No Capítulo da Acumulação da Estabilização Meditativa[12],
Focalize sua mente de maneira virtuosa
Num objeto de observação apropriado.
41. རྣལ་འབྱོར་ཞི་གནས་གྲུབ་གྱུར་ན།མངོན་ཤེས་དག་ཀྱང་འགྲུབ་པར་
ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་སྦྱོར་དང༌། །བྲལ་བས་སྒྲིབ་པ་ཟད་མི་འགྱུར།
Quando o praticante tiver adquirido a calma permanente,
A clarividência também será alcançada,
Mas sem a prática da perfeição da sabedoria transcendente,
Não se está livre dos obscurecimentos.
42. དེ་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱ་ཡི། །སྒྲིབ་པ་མ་ལུས་སྤང་བའི་ཕྱིར། །
ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྣལ་འབྱོར། །རྟག་ཏུ་ཐབས་བཅས་བསྒོམ་པར་བྱ། །
Por isso, a fim de eliminar os obscurecimentos aflitivos
À liberação e à onisciência, o praticante deve cultivar
Constantemente o yoga [união] da perfeição da
Sabedoria transcendente [vaziedade] e do método [bodhicitta].
43. ཐབས་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་རབ་དང༌། །ཤེས་རབ་བྲལ་བའི་ཐབས་དག་ཀྱང༌། །
གང་ཕྱིར་འཆིང་བ་ཞེས་གསུངས་པ། །དེ་ཕྱིར་གཉིས་ཀ་སྤང་མི་བྱ། །
É dito que a sabedoria sem o método e
O método sem a sabedoria
São como “amarras.” Portanto,
Não negligencie um desses dois aspectos.
44. ཤེས་རབ་གང་ གང་ཞེས། །ཐེ་ཚོམ་དག་ནི་སྤང་བྱའི་ཕྱིར།
ཐབས་རྣམས་དང་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་། །ཡང་དག་དབྱེ་བ་གསལ་བར་བྱ།
Para eliminar dúvidas sobre
O que é a sabedoria e o que é o método,
Deixarei clara a diferença
Entre o método e a sabedoria.
45.ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་སྤངས་པའི། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས།
དགེ་བའི་ཚོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དག །རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐབས་སུ་བཤད། །
Além da perfeição da sabedoria,
Todas as práticas virtuosas, tais como
A perfeição da generosidade. Os Vitoriosos
Afirmam que fazem parte do método.
46. ཐབས་བསྒོམས་དབང་གིས་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །གང་ཞིག་ཤེས་རབ་རྣམ་བསྒོམ་པ། །
དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་མྱུར་དུ་ཐོབ། །བདག་མེད་གཅིག་པུ་བསྒོམས་པས་མིན།
Qualquer um que, esforçadamente familiariza-se
Com o método, [ele] cultiva a sabedoria,
Alcançando rapidamente a iluminação; e não apenas
Meditando sobre a ausência de entidade intrínseca.
47. ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས། །སྐྱེ་བ་མེད་པར་རྟོགས་གྱུར་པའི།
རང་བཞིན་སྟོང་ཉིད་ཤེས་པ་ནི། །ཤེས་རབ་ཅེས་ནི་ཡོངས་སུ་བཤད། །
Compreender a vaziedade de existência intrínseca
Por meio da constatação de que os agregados, os constituintes[13]
E as origens não são produtos,
É descrita como sendo sabedoria.
48. ཡོད་པ་སྐྱེ་བ་རིགས་མིན་ཏེ། །མེད་པའང་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་བཞིན། །
ཉེས་པ་གཉིས་ཀར་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། །གཉིས་ཀ་དག་ཀྱང་འབྱུང་བ་མིན། །
Algo existente não pode ser produzido,
Nem algo inexistente, como uma flor no céu.
Visto que ambos são erros absurdos e, portanto
Nenhum dos dois pode ocorrer.
49. དངོས་པོ་རང་ལས་མི་སྐྱེ་ཞིང་། །གཞན་དང་གཉིས་ཀ་ལས་ཀྱང་མིན། །
རྒྱུ་མེད་ལས་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་རང་བཞིན་མེད། །
Uma coisa não é produzida por si mesma,
Nem de outro, também nem de ambos,
Nem sem causa, portanto, não existe
Intrinsecamente por meio de sua própria entidade.
50. ཡང་ན་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དགགཅིག་དང་དུ་མས་རྣམ་དཔྱད་ན། །
ངོ་བོ་ཉིད་ནི་མི་དམིགས་པས། །རང་བཞིན་མེད་བ་ཉིད་དུ་ངེས། །
Além disso, quando todos os fenômenos são examinados
Em função de ser “um” ou “muitos”,
Estes não são vistos como existentes devido a sua própria entidade,
E, portanto, são constatados como não intrinsecamente existentes.
51. སྟོང་ཉིད་བདུན་ཅུའི་རིགས་པ་དང་། །དབུ་མ་རྩ་བ་སོགས་པས་ཀྱང་།
དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་གྲུབ་བཤད་པ།
O raciocínio dos Setenta Versos sobre a Vaziedade[14],
O Tratado do Caminho do Meio[15], etc.,
Explica que a natureza de todas as coisas
É estabelecida como vaziedade.
52. གང་ཕྱིར་གཞུང་ནི་མངས་འགྱུར་བས། །དེ་ཕྱིར་འདིར་ནི་མ་སྤྲོས་ལ། །
གྲུབ་བའི་གྲུབ་མཐའ་ཙམ་ཞིག་ཏུ། །བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་ནི་རབ་ཏུ་བཤད། །
Visto que há um grande número de passagens,
Por uma questão de fluência, não as citarei aqui.
Mas explicaram apenas suas conclusões
Para fins meditativos.
53. དེ་བས་ཆོས་རྣམས་མ་ལུས་པའི། །རང་བཞིན་དག་ནི་མི་དམིགས་པས། །
བདག་མེད་པར་ནི་བསྒོམ་གང་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་བསྒོམ་པ་ཡིན། །
Então, qualquer meditação sobre a ausência
De entidade intrínseca, visto que esta [meditação] não observa
Uma natureza inerente nos fenômenos,
Isto é chamado de meditação da sabedoria.
54. ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །བཞིན་མ་མཐོང་ཞིང༌།
ཤེས་རབ་དེ་ཉིད་རིག་དཔྱད་པ། །རྣམ་རྟོག་མེད་པར་དེ་བསྒོམ་བྱ། །
Desde que a sabedoria não percebe
Uma natureza intrínseca dos fenômenos, então,
Tendo analisado a própria sabedoria mediante a lógica,
Medite não conceitualmente sobre essa sabedoria.
55. རྣམ་རྟོག་ལས་བྱུང་སྲིད་པ་འདི། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བདག་ཉིད་དེ།།
དེ་ཕྱིང་མ་ལུས་རྟོགས་སྤངས་པ། །མྱ་ངན་འདས་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །
A natureza desta existência samsarica,
Surgida de conceitos é a conceitualidade,
Portanto, a eliminação da conceitualidade
É o estado supremo do nirvana.
56. དེ་ལྟར་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། །རྣམ་རྟོག་མ་རིག་ཆེན་པོ་སྟེ། །
འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོར་ལྟུང་བར་བྱེད། །རྟོག་མེད་ཏིང་འཛིན་ལ་གནས་པ། །
ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟོག་མེད་གསལ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
Assim, disse Buddha: “a conceitualidade
É uma grande ignorância que nos faz cair no
Oceano da existência cíclica. Permanecendo
Na concentração não conceitual,
A mente se torna clara como espaço”.
57. རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་འཇུག་པའི་གཟུངས་ལས་ཀྱང་། །དམ་ཆོས་འདི་ལ་རྒྱལ་བའི་སྲས། །
རྣམ་པར་མི་རྟོག་བསམས་གྱུར་ན། །རྣམ་རྟོག་བགྲོད་དཀའ་རྣམས་འདས་ཏེ། །
རིམ་གྱིས་མི་རྟོག་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
A Formula para Engajar-se na Ausência de Conceitos[16]
diz: “Se os Bodhisattvas refletirem sobre este Dharma
Sagrado sem conceituar, eles transcenderão os pensamentos
Conceituais, que são tão difíceis de superar e gradualmente
Alcançam o estado não conceitual.”
58. ལུང་དང་རིགས་པ་དག་གིས་ནི། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་མེད་པའི།
རང་བཞིན་མེད་པ་ངེས་བྱས་ནས། །རྣམ་པར་རྟོག་མེད་བསྒོམ་པར་བྱ། །
Tendo constatado mediante escrituras
e raciocínios, que os fenômenos
Não são produzidos nem existem intrinsecamente,
Medite sem conceitualidade.
59. དེ་ལྟར་དེ་ཉིད་བསྒོམ་བྱས་ནས། །རིམ་གྱིས་དྲོད་སོགས་ཐོབ་བྱས་ནས།
རབ་དགའ་འ་སོགས་ཐོབ་འགྱུར་ཏེ། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་ཡུན་མི་རིང་།
Tendo meditado dessa maneira sobre a talidade,
Gradualmente se alcança os vários estados, como o “calor” etc.
Alcança-se o “júbilo perfeito”[17] e as outros esferas
E, em pouco tempo, o Estado Búdico.
60. སྔགས་མཐུ་ཉིད་ལས་གྲུབ་པ་ཡི། །ཞི་དང་རྒྱས་སོགས་ལས་རྣམས་ཀྱིས། །
བུམ་པ་བཟང་གྲུབ་ལ་སོགས་པ། །གྲུབ་ཆེན་བརྒྱུད་སོགས་སྟོབས་ཀྱིས་ཀྱང་། །
Se alguém desejar completar as acumulações
Para a iluminação perfeita por meio de ações de
Pacificação, incremento etc.,
Adquiridas pelo pode do mantra…
61. བདེ་བ་ཡིས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཚོགས། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འདོད་པ་དང༌། །
བྱ་བ་སྤྱོད་སོགས་རྒྱུད་གསུངས་པའི། །གལ་ཏེ་གསང་སྔགས་སྤྱོད་འདོད་ན། །
…e pelo poder dos oito grandes siddhis
Ter outras grandes realizações, como [materializar]
Excelentes vasos; e se quiser praticar o mantra secreto,
Como explicado nos tantras de ação e comportamento…
62. དེ་ཚེ་སློབ་དཔོན་དབང་བསྐུར་ཕྱིར། །བསྙེན་བཀུར་རིན་ཆེན་སོགས་སྦྱིན་དང༌། །
དཀའ་སྒྲུབ་ལ་སོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །བླ་མ་དམ་པ་མཉེས་པར་བྱ།།
…então, para receber a iniciação do mestre,
O discípulo deve agradar a um excelente mestre espiritual
Mediante serviços, presentes valiosos e similares
Bem como por meio da obediência.
63. བླ་མ་མཉེས་པར་གྱུར་པ་ཡིས། །ཡོངས་རྫོགས་སློབ་དཔོན་དབང་བསྐུར་བས།
སྡིག་ཀུན་རྣམ་དག་བདག་ཉིད་ནི། །དངོས་གྲུབ་སྒྲུབ་པའི་སྐལ་ལྡན་འགྱུར། །
Com o outorgamento completo da iniciação do mestre,
Por um mestre espiritual que está satisfeito,
O discípulo é purificado de todas as negatividades
E se torna apto a atingir os grandes siddhis.
64. དང་པོ་སངས་རྒྱས་རྒྱུད་ཆེན་ལས། །རབ་ཏུ་འབད་བས་བཀག་པའི་ཕྱིར།
གསང་བ་ཤེས་རབ་དབང་བསྐུར་ནི། །ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་བླང་མི་བྱ། །
No Grande Tantra do Buddha Primordial[18] é
Estritamente proibido aqueles que observam a prática
Austera da conduta pura [celibato], o recebimento
Seja da iniciação secreta que a iniciação da sabedoria.
65. གལ་ཏེ་དབང་བསྐུར་དེ་འཛིན་ན། །ཚངས་སྲོང་དཀའ་ཐུབ་ལ་གནས་པས། །
བཀག་པ་སྤྱད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། །དཀའ་ཐུབ་སྡོམ་པ་དེ་ཉམས་དེ། །
Se aqueles que observam a prática austera
Da conduta pura, recebessem estas iniciações,
Eles degenerariam seus votos de celibato
Ao incorrer em ações proibidas.
66. བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་དེ་ཕམ་པ་ཡི། །ལྟུང་བ་དག་ནི་འབྱུང་འགྱུར་ཞིང་།
དེ་ནི་ངན་སོང་ངེས་ལྷུང་བས། །གྲུབ་པ་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན།
Isto cria transgressões que são uma derrota
Para aqueles que observam a disciplina.
Uma vez que eles certamente cairão em um renascimento ruim,
Eles nunca alcançarão realizações.
67. རྒྱུད་ཀུན་ཉན་དང་འཆད་པ་དང་། །སྦྱིན་སྲེག་མཆོད་སྦྱིན་སོགས་བྱེད་པ། །
སློབ་དཔོན་དབང་བསྐྱར་རྙིད་འགྱུར་ཞིང་། །དེ་ཉིད་རིག་ལ་ཉེས་པ་མེད།།
Porém, não há erro se alguém que recebeu
A iniciação do mestre e compreende a talidade,
Escuta ou explica os tantras, faz rituais do fogo,
Faz oferta de dádivas e assim por diante.
68. གནས་བརྟན་མར་མེ་མཛད་དཔལ་གྱིས། །མདོ་སོགས་ཆོས་ལས་བཤད་མཐོང་བ།
བྱང་ཆུབ་འོད་ཀྱིས་གསོལ་བཏབ་ནས། །བྱང་ཆུབ་ལམ་བཤད་མདོར་བསྡུས་བྱས། །
Eu, o Ancião Dipamkarashri, compus esta breve
Exposição do Caminho para a Iluminação de acordo
Com os sutras e outros ensinamentos,
A pedido do discípulo Jangcthub Ö.
COLOFÃO
བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་སྒྲོན་མ་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་དཔལ་མར་མེ་མཛད་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཛད་པ་རྫོགས་སོ།། །།
རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཆེན་པོ་དེ་ཉིད་དང་། ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་དགེ་བའི་བློ་གྲོས་ཀྱིས་བསྒྱུར་ཞིང་གཏན་ལ་ཕབ་པ། ཆོས་འདི་ནི་ཞང་ཞུང་གི་ཐོ་ལིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་མཛད་པའོ།།
Com isto se conclui a Lâmpada do Caminho à Iluminação, do Acharya
Dipankara Shrijnana. Foi traduzida, editada e finalizada pelo eminente abade indiano e pelo grande revisor, tradutor e monge plenamente ordenado Geway Lodrö. Este ensinamento foi escrito no templo de Tholing em Zhang Zhung.
@Tradução para o português de Bia Bispo, baseado no tibetano e inglês, em ocasião dos ensinamentos online de S.S., o Dalai Lama em 13 e 14 de julho de 2021. Mcleodganj – India
NOTAS:
[1] Bodhi significa ” Iluminação”; patha, “caminho”; e pradipam, “lâmpada”.
[2] Prostrações; oferendas; confissão; regozijo; solicitação aos Seres Iluminados para girar a Roda do Dharma; solicitação aos Seres Iluminados para não passa no Paranirvana e dedicação das virtudes acumuladas para a completa iluminação. Essa prece pertence ao texto “O Rei das preces”.
[3] Sâns. Samantabhadracarya praoidhanaraja; tib. འཕགས་པ་བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་རྒྱལ་པོ།།
[4] Sâns. Gandhavuhya Sutra; tib. སྡོང་པོ་བཀོད་པའི་མདོ།
[5] Sâns. Arya-viradatta-grhapati-pariprcchr-nama-mahayana-sutra; tib.དཔའ་སྦྱིན་གྱིས་ཞུས་པའི་མདོ།
[6] Refere aos “reinos” dos Buddhas; Terras puras dos Buddhas; Paraísos dos Buddhas.
[7] Também traduzido como bodhicitta de engajamento; bodhicitta de aplicação.
[8] Pratimoksa. Os votos de: um monge plenamente ordenado (Sâns. bhiksu; tib. དགེ་སློང་། gelong); uma monja plenamente ordenada (Sâns. bhiksuni; tib. དགེ་སློང་མ། gelongma); um monge novato (Sâns. sramanera; tib. དགེ་ཚུལ། getsul); uma monja noviça (Sâns. sramanerika; tib. དགེ་ཚུལ་མ། getsulma); uma noviça em formação para a ordenação completa (Sâns. sikṣamaṇa; Tib. དགེ་སློབ་མ། gé lobma); uma mulher praticante leiga (Sâns. upasika; tib. དགེ་བསྙེན་མ། genyenma); um homem praticante leigo (Sâns. upasaka; tib. དགེ་བསྙེན། genyen).
[9] O capítulo sobre ética (Silapatala; tib.ཚུལ་ཁྲིམ་སྐྱི་ལེའུ། das Terras do Bodhisattvas (Skt. Bodhisattvabhūmi; tib བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས།་ escrito por Asanga.
[10] Arya-mañjuśrī-buddha-kşetra-guna-vyuha-nama-mahāyāna-sútra:tib འཇམ་དཔལ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གི་ཡོན་ཏན་བཀོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེབ་པ་ཆེན་པོའི་མདོ།།
[11] No Ornamento da Realização Clara de Maitreya, menciona cinco clarividências: 1) o olho divino, Tib. ལྷའི་མིག་གི་མངོན་ཤེས; 2) o ouvido divino, Tib. ལྷའིརྣ་བའི་མངོན་ཤེས།; 3) conhecimento das mentes dos outros, Tib. གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོནོན་ཤེས།; 4) a lembrança de vidas passadas, Tib. སྔོནགནས་རྗེས་དྲན་གྱི་མངོན་ཤེས།; 5) a percepção de milagres, Tib. རྫུ་འཕྲུ་གྱི་མངོན་ཤེས།
[12] Skt. samadhisambharaparivartau; tib. tib. སློབ་དཔོན་ཆེནཔོ་བྱང་ཆུབ་བཟང་པོ་དང་ནག་པོ་ཞབས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལེའུ། escrito por Acarya Bodhibhadra-Krsnapada.
[13] Os [dezoito] constituintes, dhatu; e as [doze] esferas sensoriais, ayatana.
[14] Os Setenta Versos sobre a Vaziedade (Sâns. Shunyatasaptatikarika; Tib. སྟོང་ཉིད་བདུན་བཅུ་པ།), escrito por Nagaryuna.
[15] A Sabedoria Fundamental (Sâns. Mulamadhyamakakakarika; Tib. དབུ་མ་རྩ་བ་ཤེས་རབ།),escrito por Nagaryuna.
[16] Sâns. Avikalpapraveshadharani; tib. རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་འཇུག་པའི་གཟུངས།
[17] “Júbilo Perfeito” (Sâns. pramudita; tib. རྣམ་པར་མི་རྟོག་པར་འཇུག་པའི་གཟུངས། é a primeira das dez terras do Bodhisattva (Sâns. bhodisattvabhumi; tib.བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས།
[18] Sâns. Adibuddha-Kālacakratantra; tib. དང་པོའི་སངས་རྒྱས་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་ཆེན་པོ།